Studium Pedagogiczne

W polskich szkołach /placówkach oświatowych/ mogą nauczać /prowadzić zajęcia/ tylko osoby spełniające wymagania kwalifikacyjne określone przez Ministra Edukacji Narodowej w treści obowiązującego rozporządzenia z 1.08.2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli ….

Wymagania te spełniają osoby, które:

•    posiadają wykształcenie wyższe magisterskie, zgodne z nauczanym przedmiotem  /rodzajem prowadzonych zajęć/, czyli ukończyły studia „kierunkowe";
•    posiadają przygotowanie pedagogiczne;
•    po ukończeniu studiów „niekierunkowych" odbyły studia podyplomowe, zgodne z  nauczanym przedmiotem /rodzajem prowadzonych zajęć/.

Dodatkowo osoby, które ukończyły studia „niekierunkowe" mogą prowadzić zajęcia z danego przedmiotu, jeżeli w programie ich studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych ujęte były treści nauczanego przedmiotu /mamy wówczas do czynienia z tzw. kwalifikacjami zbliżonymi do wymagań związanych z określonym przedmiotem/. Z kolei języków obcych (zachodnioeuropejskich) mogą nauczać także absolwenci dowolnego kierunku studiów wyższych, legitymujący się zaawansowaną znajomością języka. Naturalnie w obydwu przypadkach wymagane jest posiadanie uprawnień pedagogicznych.

Przygotowanie pedagogiczne (uprawnienia pedagogiczne) posiada osoba, która pomyślnie zrealizowała blok zajęć psychologiczno-pedagogicznych oraz dydaktycznych /zaliczyła wszystkie wchodzące w ich skład przedmioty/, jak również zaliczyła praktykę pedagogiczną.

1. Od 1.10.2019 r. obowiązują nowe standardy kształcenia przyszłych nauczycieli, wprowadzone poprzez rozporządzenie MNiSW z 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela.

2. Zajęcia zgodnie z nimi realizować będą:

a) studenci I roku studiów I stopnia

b) studenci II i III roku studiów I stopnia rozpoczynający w roku akademickim 2019/20 realizację zajęć przygotowania pedagogicznego, z wyjątkiem studentów historii, filologii obcych (oprócz filologii rosyjskiej) i biologii

c) studenci studiów II stopnia rozpoczynający zajęcia przygotowania pedagogicznego w roku akademickim 2020/21

d). studenci, którzy w roku akademickim 2019/20 rozpoczęli realizację zajęć w tym trybie.

3. Zajęcia na dotychczasowych zasadach, zgodnie z treścią rozporządzenia  MNiSW z 17.01.2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowujących do  wykonywania zawodu nauczyciela realizować będą:

a) studenci, którzy w latach poprzednich rozpoczęli realizację zajęć przygotowania pedagogicznego (będą oni zaliczać przedmioty dotychczas niezrealizowane).

/Rozporządzenie MNiSzW z 17.01.2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela/.

III.1. Struktura zajęć.

Zajęcia przygotowania pedagogicznego składają się z zajęć o charakterze ogólnopedagogicznym /ogólnonauczycielskim/ oraz z zajęć nauczycielskiego dydaktycznego przygotowania przedmiotowego.

Zajęcia przygotowania ogólnopedagogicznego:

1.   Ogólne przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne:

o    psychologia – 45 godz.
o    pedagogika – 45 godz.

2.   Przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne do nauczania na danym szkolnym

      etapie edukacyjnym lub etapach edukacyjnych:

o    dla szkoły podstawowej /SzP/:

•    psychologia – 30 godz.
•    pedagogika – 30 godz.

o    dla szkolnictwa ponadpodstawowego:

•    psychologia – 30 godz.
•    pedagogika – 30 godz.

3.   Praktyka ogólnopedagogiczna – 30 godz.

4.   Podstawy dydaktyki – 30 godz.
 
Zajęcia nauczycielskiego dydaktycznego przygotowania przedmiotowego:

1.    Dydaktyka przedmiotowa na danym szkolnym etapie edukacyjnym lub etapach

       edukacyjnych:

•     dla szkoły podstawowej – 90 godz.
•     dla szkolnictwa ponadpodstawowego – 90 godz.

2.    Praktyka „dydaktyczna” – 120 godz. /odpowiednio dla każdego etapu/

3.    Ewentualnie dydaktyka II przedmiotu /dla odpowiedniego etapu edukacyjnego –

       60 godz./ i praktyka  dydaktyczna /60 godz./

Studenci zainteresowani uzyskaniem uprawnień pedagogicznych realizują zajęcia zaczynając, zarówno w przypadku bloku psychologiczno-pedagogicznego, jak też dydaktycznego od części ogólnej /podstawowej/. Tę część mogą realizować studenci studiów zarówno I, jak i II stopnia. Dopiero po jej zaliczeniu mogą przystąpić do realizacji zajęć przygotowujących do nauczania na określonym etapie szkolnej edukacji.

Generalnie studenci studiów I stopnia zaliczają zajęcia związane ze szkolnictwem podstawowym, a studenci studiów II stopnia ze szkolnictwem ponadpodstawowym. Istnieje możliwość odbycia całości zajęć przygotowania psychologiczno-pedagogicznego w trakcie studiów I bądź II stopnia. Równocześnie należy zaznaczyć, iż w przypadku studentów studiów II stopnia realizacja zajęć pełnego zakresu przygotowania pedagogicznego /przygotowanie ogólne + przygotowanie do obydwu szkolnych etapów nauczania/ będzie karkołomnym przedsięwzięciem z powodu kumulacji związanych z tym zajęć w krótkim okresie czasowym.

Zajęcia o charakterze ogólnopedagogicznym /ogólnonauczycielskim/, realizowane są w Studium Pedagogicznym, przy czym podstawy dydaktyki w SPUJ generalnie adresowane są do studentów z jednostek, które ich nie prowadzą. Natomiast zajęcia nauczycielskiego przygotowania przedmiotowego w jednostkach Uniwersytetu prowadzących kształcenie w obszarach związanych z tymi przedmiotami i właśnie w nich należy się na nie zapisywać.           

                Każdy przedmiot ogólnonauczycielskiego przygotowania pedagogicznego realizowany jest w ciągu jednego semestru. W przypadku studentów realizujących zajęcia pozwalające uzyskać uprawnienia nauczycielskie sukcesywnie na obydwu poziomach studiów ich przebieg ilustruje tabela 1.

Tabela 1

Dla studentów podejmujących trud realizacji całości zajęć przygotowania pedagogicznego na studiach II stopnia przebieg zajęć o charakterze ogólnonauczycielskim ilustruje tabela 2.

Tabela 2

Praktyka pedagogiczna jest częścią zajęć przygotowania psychologiczno-pedagogicznego i dydaktycznego. Stąd też zaliczenie obydwu jej części jest warunkiem sfinalizowania każdego z tych bloków. Za praktyki pedagogiczne odpowiadają jednostki UJ, w których studenci realizują dydaktykę przedmiotową. Generalnie powinni ją odbywać w jednostce Uniwersytetu, w której realizują swoje studia kierunkowe. W przypadku braku takiej możliwości student może realizować dydaktykę szczegółową w innej jednostce po uzyskaniu zgody osoby prowadzącej te zajęcia.

Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest korzystanie z sukcesywnej ścieżki realizacji zajęć przygotowania pedagogicznego, a dla osób, które zamierzają uzyskać uprawnienia tylko do szkolnego etapu kształcenia ponadpodstawowego zaliczenie zajęć o charakterze ogólnym już na studiach I stopnia.

/Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela/

IV.1. Struktura zajęć przygotowania pedagogicznego wg nowego standardu kształcenia przyszłych nauczycieli.

A. Przygotowanie pedagogiczno-psychologiczne, które tworzą zajęcia z pedagogiki dla nauczycieli (90 godz., podzielone na trzy części po 30 godz. każda), zajęcia z psychologii dla nauczycieli (90 godz., podzielone na trzy części po 30 godz. każda) oraz praktyka pedagogiczno-psychologiczna (30 godz.).

B. Podstawy dydaktyki (45 godz.) /zajęcia prowadzone generalnie przez jednostki prowadzące dydaktyki przedmiotowe lub przez SPUJ dla studentów z jednostek nieprowadzących tego przedmiotu/.

C. Komunikacja. Emisja głosu (15 godz.).

D. Przygotowanie dydaktyczne składające się z dydaktyki przedmiotowej oraz praktyki zawodowej (zajęcia organizowane przez jednostki, prowadzące odpowiednie studia kierunkowe).

D.1. W przypadku uzyskiwania uprawnień do przedmiotu nauczanego na obydwu poziomach szkolnej edukacji należy zaliczyć 150 godz. dydaktyki i odbyć 120 godz. praktyki. Natomiast w przypadku przedmiotu nauczanego tylko w szkole ponadpodstawowej lub tylko w szkole podstawowej odpowiednio 90 godz. dydaktyki i 60 godz. praktyki.

D.2. W przypadku uzyskiwania uprawnień do prowadzenia zajęć z drugiego (kolejnego) przedmiotu nauczanego na obydwu poziomach szkolnej edukacji należy zaliczyć 90 godz. dydaktyki i odbyć 90 godz. praktyki. Natomiast w przypadku przedmiotu nauczanego tylko w szkole ponadpodstawowej lub tylko w szkole podstawowej odpowiednio 60 godz. dydaktyki i 60 godz. praktyki.

IV.2. Studenci psychologii pragnący uzyskać uprawnienia pedagogiczne będą musieli zaliczyć:

a) pedagogikę dla psychologów (60 godz., podzielone na dwie części po 30 godz. każda),

b) podstawy dydaktyki (45 godz.),

c) komunikację wraz z emisją głosu (15 godz.),

d) metodykę pracy psychologa w szkołach i innych placówkach oświatowych (120 godz.),

e) praktykę zawodową (120 godz.).

(*) dla studentów z jednostek nieprowadzących tych przedmiotów

Uwaga

Nieodpłatnie zajęcia przygotowania pedagogicznego realizują studenci trybu stacjonarnego, posiadający je w programie swoich studiów, czyli w zbiorze zajęć obowiązkowych bądź fakultatywnych /punkty związane z zaliczeniem tych zajęć są im potrzebne do zaliczenia roku/. Osoby niespełniające tego warunku mogą zostać uprawnione do takiej realizacji zajęć po uzyskaniu zgody Dziekana wydziału, na którym odbywają studia kierunkowe.

1.    Nauczyciel – absolwent UJ powinien być osobą:

a) bardzo dobrze przygotowaną merytorycznie (”kierunkowo”) i metodycznie;

b) wszechstronnie wykształconą, dążącą do stania się autentycznym erudytą;

c) rozumiejącą, że najważniejszym jej zadaniem jest rozbudzanie zainteresowań uczniów;

d) dla której najważniejszy jest wszechstronny rozwój ucznia (wspieranie go), a nie bezrefleksyjne podporządkowywanie się biurokratycznym regułom;

e) otwartą na potrzeby drugiego człowieka, życzliwą, z poczuciem humoru;

f) konstruktywnie krytyczną, prawą, samodzielną (umiejętnie korzystającą z posiadanej autonomii), proaktywną;

g) kreatywną, niewpadającą w schematy, stosującą atrakcyjne dla uczniów metody pracy;

h) ciągle doskonalącą swoje kompetencje;

i) kształtującą wśród uczniów postawy obywatelskie i patriotyczne;

j) szanującą każdego człowieka i kształtującą wśród swoich uczniów postawy szacunku dla drugiego człowieka.

Regulamin odbywania studiów w Studium Pedagogicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego na rok akademicki 2020/2021 znajduje się  tutaj